Mahallemizdeki Fast Food Restoranları Şeker Hastalığına mı Sebep Oluyor?

Mahallemizdeki Fast Food Restoranları Şeker Hastalığına mı Sebep Oluyor?

Her gün işten dönerken ya da okula giderken caddelerde, sokaklarda, evimizin yanında bile bizler için lezzetli yiyecekler hazırlayan restoranlarla karşılaşıyoruz. Çoğu zaman karşılaşmakla da kalmayıp zaman kazanmak için oralara uğruyor, sağlıklı olmasına bakmaksızın hızlıca hazırlanan yiyeceklerden tüketiyoruz. Sadece restoranlarla da kalmıyor. Her yerde market ve süpermarketlere kolaylıkla erişebiliyor, bizleri kendisine mıknatıs gibi çeken o abur cuburlardan kaçamıyoruz. Peki bu sıklıkla maruz kaldığımız sağlıksız gıda ortamının üzerimizdeki etkisi ne olabilir?Çevremizde de sık sık “şeker hastalığı” olarak duyduğumuz diyabete yol açabilir mi?

Uzun yıllardır yürütülen çeşitli çalışmalar ışığında gıda ortamının diyabet riski üzerindeki rolünü konu alan literatür giderek büyümektedir. Birçok çalışma, yaşadığımız çevrenin fiziksel aktivitelere uygunluğu, sağlıklı yiyeceklere erişilebilirliği gibi faktörlerin artışına bağlı olarak diyabet riskini azalttığını ortaya koymuştur. Buna karşılık sağlıksız yiyeceklerle dolu gıda ortamının bulunduğu çevrelerde diyabet riskinin arttığı görülmüştür. Bunun sebebinin ise çevremizde bulunan gıda ortamının davranışlarımıza, özellikle de yeme alışkanlıklarımıza olan etkisi olduğu düşünülmektedir. Fakat bu çalışmaların yapıldığı coğrafyaların sadece kentlerle sınırlı kalması genelleme yapılmasına ve diğer ortamlarla kıyaslanmasına engel olmuştur.

Bu çalışmaların daha çeşitli coğrafi kesimlerden insanlarla yapılmasının daha doğru sonuçlar ortaya çıkaracağını düşünen Langone Sağlık Merkezi (New York Üniversitesi) Halk Sağlığı Departmanından Rania Kanchi ve meslektaşları, bu konuyu araştırmak için Amerika Birleşik Devletleri Gazi İşleri Bakanlığı (US Veteran Affairs Department) verilerini kullandılar. Bu sayede farklı coğrafi kesimlerden, farklı gıda ortamlarında bulunan gazilerle ilgili bilgilere ulaştılar.

Bu çalışmada pasif olarak rol alan gazilerin 5 yıllık süreci takip edildi. Daha önce Tip-2 diyabet hastası olmayan ve bu 5 yıl içerisinde en az 30 gün arayla olmak üzere en az 2 kere birinci basamak sağlık kuruluşlarından hizmet alan yaklaşık 4 milyon gazi araştırmaya dahil edildi. Çalışmada yer alan gaziler büyükşehirlerden taşraya çeşitli coğrafi kesimlerde yaşamaktaydılar. Gazilerin yaşadıkları yerler bu nedenle 4 sınıfa ayrıldı. Bu sınıflar yüksek yoğunluklu kentler, düşük yoğunluklu kentler, kasabalar ve taşra şeklindeydi. Gazilerin yaşam çevrelerindekini gıda ortamının karşılaştırılabilmesi için ise o bölgedeki fast food restoranlarının bütün yemek servisi yapan kuruluşlara oranını ve süpermarketlerin bütün perakende gıda satış yerlerine oranını hesapladılar. Bu oranların 5 yıllık ortalaması alınarak yapılan bu çalışmada; liseden daha az eğitime sahip yetişkinlerin yüzdesi, işsiz yetişkinlerin yüzdesi, yıllık geliri 30.000 dolardan az olan haneler, yoksulluk içindeki hanelerin yüzdesi, kamu yardımı alan hanelerin yüzdesi ve arabası olmayan hanelerin yüzdesi gibi birçok değişken hesaba katıldı.

Yapılan çalışmada yüksek yoğunluklu kentler, düşük yoğunluklu kentler ve taşrada fast food restoranlarının %10 artış göstermesi diyabet riskini %2 artırırken bu oran kasabalarda %1 olarak ortaya çıktı. Süpermarket yoğunluğundaki %10’luk bir artışın ise kasaba ve taşrada diyabet riskini azalttığı gözlenirken diğer topluluklarda diyabetle ilgili bir ilişkiye rastlanmadı. Çalışma sonucunda tüm topluluk türlerinde fast food restoranlarının kısıtlanmasının, kasaba ve taşralarda ise süpermarketlerin mevcudiyetinin teşvik edilmesinin diyabet riskinin azaltılmasına katkı sağlayabileceği ortaya çıktı.

Kaynakça

1. Rania Kanchi, MPH; Priscilla Lopez, PhD; Pasquale E. Rummo, et al. Longitudinal Analysis of Neighborhood Food Environment and Diabetes Risk in the Veterans Administration Diabetes Risk Cohort, October 29, 2021. doi:10.1001/jamanetworkopen.2021.3078

2. Miriam E. Tucker, Fast Food Restaurants Linked to Type 2 Diabetes, October 29, 2021

https://www.medscape.com/viewarticle/961854